Hij was een van de zeven dansers die 25 jaar geleden deel uitmaakten van Madonna’s Blond Ambition Tour. In de docu Strike a Pose vertellen ze wat er achter de schermen gebeurde, en hoe hun leven daarna verliep. Een van hen is Salim Gauwloos uit Borgerhout, die jarenlang verzweeg dat hij hiv heeft.
“This is so wild, I am panicking right now. Belgium stress!”
Vlak voor ze het podium op moeten in Japan, waar de Blond Ambition Tour van start gaat, kijkt een piepjonge Salim zenuwachtig in de camera. De documentaire Truth or Dare (1991) toont Salim Gauwloos – ‘Slam’ voor de vrienden – als een uitbundige adonis die even heftig tongzoent met mededanser Gabriel, als hij op het eind van de tournee huilend afscheid neemt van Madonna.
Vijfentwintig jaar later speelt Salim opnieuw mee in een spraakmakende docu. Strike a Pose van Ester Gould en Reijer Zwaan, een Nederlandse documentairemaakster en de adjunct-hoofdredacteur van het actualiteitenprogramma Nieuwsuur, brengt de Blond Ambition-dansers voor het eerst weer samen. Niet Madonna, maar de dansers krijgen nu de hoofdrol. Zo toont Strike a Pose hoe zij de meest iconische poptournee aller tijden beleefden, en dat is niet altijd zo’n fraai verhaal.
“De backstage van de backstage”, noemt de ondertussen 47-jarige Salim de onthullingen in de film. Want hoewel Blond Ambition barstte van de seksuele emancipatie – herinner Madonna’s puntbeha van Jean-Paul Gaultier en haar omstreden masturbatiescène op ‘Like a Virgin’ – waren haar flamboyante dansers minder vrij in hun zelfexpressie dan ze lieten uitschijnen.
Zo blijkt dat drie van de zeven dansers hiv-positief waren tijdens de tour, maar dat uit schaamte voor elkaar verzwegen. Gabriel Trupin is ondertussen overleden aan aids en Carlton Wilborn schreef er over in zijn biografie, maar Salim Gauwloos, de Belg met Marokkaanse roots die ironisch genoeg de hoofdpartij danste in de hit ‘Express Yourself’, out zich nu pas.
‘Kijk naar mij, ik kan iets!’
Bij ons verschijnt Strike a Pose pas op 29 juni in de zalen, maar wij wisten Salim al te strikken vlak voor de Nederlandse première afgelopen week. “Voor het eerst krijg ik erkenning uit eigen land”, schrijft hij in een mail. Nu België ontdekt heeft dat een van zijn zonen voor Madonna heeft gedanst, loopt heel het land achter hem aan.
Vijfentwintig jaar na Blond Ambition ziet onze man uit Borgerhout er nog even afgetraind aantrekkelijk uit. Recht van het vliegtuig wandelt hij opgewekt het Amsterdamse Hampshire Hotel binnen. Wie na dertig jaar geheimdoenerij eindelijk met zichzelf in het reine is gekomen, heeft geen last van een jetlag. Hij praat vrijuit, lispelt charmant, en sluit elke Engelse zin af met een enthousiast ‘ja’, overblijfseltje van zijn Nederlandstalige opvoeding.
Uiterlijk verraadt niets dat hij al dertig jaar seropositief is. “Mensen zijn vaak verbaasd dat ik er zo goed uitzie, maar ik slik wel elke dag dertig pillen. De mentale weerslag valt niet te onderschatten.”
Zijn lichaam is vandaag zijn Heilige Graal: hij verzorgt zich, eet gezond, en danst. Zolang hij maar kan dansen, dan gaat het goed. Zo was het als kind al. “Op het podium voelde ik me voor het eerst machtig. Eindelijk kon ik mezelf bewijzen: kijk naar mij, ik kan iets.”
In het Borgerhout van de jaren 70 wordt Salim opgevoed door zijn Vlaamse moeder en halfzussen. Zijn Marokkaanse vader ziet hij zelden; die heeft nog een andere familie in Marokko. Zijn moeder is zijn veilige haven, bij haar hoeft hij zich niet te schamen voor zichzelf: “Ze had liever dat ik met haar hakken en make-up speelde dan dat ik op straat rondhing en meisjes zwanger maakte. Maar op school was het anders. Ik werd altijd uitgemaakt voor… hoe noemen jullie dat in het Vlaams, ‘janet’? Daarbij was ik altijd ook ‘de vreemdeling’. Zelfs mijn moeder veranderde Salim vaak in Salem, om het minder buitenlands te laten klinken. Maar ik hou van mijn naam. ‘Salim’ betekent vrede, dat vind ik mooi.”
Europeanen zijn immuun
Terwijl zijn moeder erg ruimdenkend is, is zijn vader juist heel conservatief. Hij is een strikte moslim voor wie Salim zijn barbiepoppen moet verstoppen als hij op bezoek komt.
“Gelukkig is hij maar een paar jaar in mijn leven geweest. Rond mijn 10de had mijn moeder eindelijk door dat hun relatie niet werkte en verhuisde mijn vader voorgoed naar Marokko. Eindelijk kon ik volledig mezelf zijn.”
Aanvankelijk wil de kleine Salim keurturner worden, maar wanneer hij beseft dat hij nooit de volgende Nadia Comaneci zal worden – “en ik wilde altijd in alles de beste zijn” – stuurt zijn moeder hem op zijn 11de naar het Stedelijk Instituut voor Ballet in Antwerpen. “De balletschool veranderde mijn leven. Ik werd niet langer gepest, iedereen aanvaardde mij zoals ik was.”
Op z’n 17de wint hij een beurs voor Steps on Broadway, een prestigieuze school voor moderne dans in New York. Hij besluit in Amerika te blijven. “Het ging me voor de wind. Ik was lang en aantrekkelijk en had geen probleem om aan werk te geraken, zij het voornamelijk illegaal.”
Daar heeft Salim voor het eerst seks; een onenightstand met een oudere danser. “Ik herinner het mij nog levendig. Hij wou een condoom gebruiken, maar ik zei dat hij zich geen zorgen hoefde te maken. Ik vond het ongemakkelijk. Het was 1987, niemand had mij ooit over aids verteld.”
Enkele maanden later volgt de diagnose: hiv-positief. Salim had zich niet goed gevoeld en was teruggekeerd naar Antwerpen om zijn nieren, waar hij wel vaker last van had, te laten checken. Ongevraagd deed de dokter ook een hiv-test. Maximum vijf tot tien jaar, zoveel tijd gaf hij Salim nog.
“Wie gaat er nu nog van mij houden? Dat was het eerste wat ik dacht. Ik was 18, had nog zo veel dromen. Mijn moeder zat naast me, ik heb haar toen laten zweren het aan niemand te vertellen. De dokters wilden me behandelen met AZT (soort chemotherapie die achteraf ineffectief bleek bij hiv; JA), maar daar had ik geen zin in.”
Salim meent dat ontkenning het beste medicijn is en keert terug naar New York, waar hij zijn leven hervat alsof er niets gebeurd is. “Dan las ik ergens dat Europeanen immuun zouden zijn voor aids en was ik overtuigd dat dat over mij ging. In mijn hoofd was ik voortdurend verhaaltjes aan het construeren.”
Geen papieren? Geen probleem
In 1989 doet hij auditie voor Madonna’s Blond Ambition Tour. Vijf keer wordt Salim teruggevraagd, bij elke ronde is Madonna persoonlijk aanwezig. Een week later belt ze hem op.
“Hey Salim, wil je met mij op tour?”
“Euh.. ja, natuurlijk. Maar ik heb geen papieren.”
“Geen probleem, dat regel ik wel.”
En zo vertrekt de 21-jarige Salim uit Borgerhout met de Queen of Pop op wereldtournee. “Zonder Madonna zou ik er niet meer zijn”, meent hij. “Al mijn dromen kwamen uit: ik kon dansen, was succesvol, werd gezien. Ik voelde me allesbehalve ziek.”
Madonna is op dat moment al tien jaar bezig, maar de livevideoclip die Blond Ambition is, katapulteert haar voorgoed richting onsterfelijkheid.
Tegelijk bereikt de aidsepidemie wereldwijd haar hoogtepunt. Ziekenhuizen worden overspoeld door homoseksuele patiënten, en de lijst van beroemde aidsdoden breidt maar uit. Robert Mapplethorpe , Freddie Mercury, Keith Haring: alledrie uiten ze zich voor hun overlijden als seropositief, alledrie roepen ze op de mysterieuze ziekte te bestrijden.
In haar show vol emanciperende boodschappen neemt Madonna ook het sociale taboe over aids onder handen. Zo zingt ze een versje over condooms – ‘Hey you, don’t be silly, put a condom on your willy’ – of last ze een minuut stilte in voor haar goede vriend Keith Haring.
“Haar speeches over aids waren het ergste”, herinnert Salim zich. “Madonna maar doorgaan over eerlijk zijn en voor jezelf opkomen, en ik me kapot zweten in de achtergrond.”
Naast het podium zwijgen de dansers liever over the big disease with a little name, zoals Prince haar noemde. “Niemand wist zeker wie wel of niet besmet was, de meesten wilden het ook niet weten. Alles ging zo snel; soms zag je iemand die twintig kilo vermagerd was, en de volgende week was hij er niet meer.”
Hoezeer hij ook vreest dat hem hetzelfde zal overkomen, Salim blijft zwijgen. Hij wil de glorieuze tijd die ze beleven niet verpesten met slecht nieuws: “Ik was Salim, de sterke performer, niet de zieke zwakkeling. Als ik het gezegd had, zou iedereen me anders gaan behandelen. De kleinste wonde zou onrust veroorzaken. Iedereen was zo onwetend.”
Ondanks zijn innerlijke strijd verovert Salim wereldwijd jongensharten als ‘Slam’, de sexy Madonna-danser. Bewonderaars bieden zich bij hem aan, maar hij houdt zich strikt aan zijn zelfopgelegde celibaat.
“Ik kon iemand de dood injagen door ermee te slapen; die gedachte vormde echt een mentale blokkade. Af en toe een kus, misschien een handjob hier en daar, maar verder ging ik niet. Ik had geen seksleven.”
Mind over matter
Touren met Madonna betekent voor Salim misschien geen seks, maar wel veel drugs en rock-’n-roll. Tijdens Blond Ambition proeft hij voor het eerst van geestverruimend genot. “In Japan nam ik voor de eerste keer ecstasy, wauw. Ik had me nog nooit zo vrij en vrolijk gevoeld.”
Terwijl haar dansers los gaan, houdt Madge de touwtjes strak in handen.
“Ze is zo gedisciplineerd: macrobiotisch dieet, naar bed om elf, misschien één drankje elke twintig weken. Af en toe werd ze boos als ze ontdekt had dat wij de nacht hadden doorgehaald. Maar onze optredens waren wel altijd onberispelijk, anders vlogen we buiten.”
Salim moet het de Queen of Pop nageven; hij heeft nog nooit iemand zo hard weten werken. Mind over matter, Slam, hield ze hem voor. Hij heeft er nog vaak aan terug gedacht.
Madonna’s perfectionistische werkethiek zorgde ervoor dat ze vandaag de meest invloedrijke én best verkopende vrouwelijke soloartiest aller tijden is. En een onuitstaanbare bitch, volgens sommigen.
Het jammerlijke lot van machtige vrouwen, meent Salim. “Maar ik begrijp het ergens wel. Madonna kan best koel zijn, en laag-bij-de-gronds. Rich people, my god, can they be cheap. Als ik zo veel geld had, zou ik wat meer delen.”
Zo betaalt het popicoon haar dansers wel voor de tour, maar voor de film krijgen ze niets extra. Ook niet wanneer Truth or Dare de tot dan toe meest succesvolle documentaire ooit wordt met een wereldwijde opbrengst van bijna 30 miljoen dollar. Drie van de dansers slepen Madonna voor de rechter en krijgen een minnelijke schikking. Salim is nooit voor zijn rol in de hitdocumentaire gecompenseerd. “Ik had geen papieren, wat zou ik tegen haar beginnen?”
Zo hoog als de toppen die Salim op Madonna’s podium scheert, zo diep is het zwarte gat waar hij achteraf in valt. Na de tour verwatert het contact met Madonna en de andere dansers snel. Eenmaal het visum dat hij van Madonna kreeg, verstreken is, laat hij alles hangen. Geen moed meer om zijn toekomst zelf in handen te nemen, stort Salim zich voluit in het New Yorkse nachtleven.
“Ik leefde enkel in het moment, dacht niet na over morgen. Totale ontkenning was voor mij de enige manier om te overleven. Maar je kon het bezwaarlijk een leven noemen.”
Een junkie die nog net functioneerde, zo omschrijft hij zichzelf in die donkere periode.
“Ik deed alle mogelijke soorten drugs, behalve inspuiten; dat deed ik principieel niet.”
Voor het eerst weer verliefd
In 1997 stort hij in. Met extreem hoge koorts en PCP (een longontsteking die vaak voorkomt onder aidspatiënten; JA) wordt hij in het ziekenhuis opgenomen. Het is de eerste keer sinds zijn diagnose dat hij een voet in het hospitaal zet.
“Er deden nog zo veel geruchten de ronde over aids: met mondkapjes op en chemische pakken aan kwamen de dokters mijn kamer binnen, zoals in horrorfilms. Dit is het, dacht ik. Nu is het gedaan.”
Maar na drie weken daalt de koorts, en start Salim via het Aids Assistance Drug Program (ADAP) met aidsremmers. Hij komt er weer bovenop, maar het duurt nog tot 2000 voor hij zijn escapistische feestbestaan vaarwel zegt, wanneer hij de knappe Argentijn Facundo Gabba leert kennen.
Het is de eerste keer dat Salim zichzelf toestaat verliefd te worden. Al snel breekt het moment aan dat hij zijn geliefde op de hoogte moet brengen van zijn besmetting. Facundo is de eerste – en voor de komende vijftien jaar ook de enige – aan wie hij het vertelt. “Hij vond het helemaal niet erg. Hij was eerder bang dat ik hem zou vertellen dat ik een ander had.”
Ze trouwen, en met de hulp van zijn echtgenoot verkrijgt Salim na acht jaar illegaliteit een green card. Voor het eerst in tien jaar heeft hij weer seks, al is dat niet vanzelfsprekend. Hiv oplopen bij zijn eerste seksuele ervaring heeft voorgoed iets in zijn hoofd veranderd.
“Op het podium kan ik heel sensueel zijn, maar in het dagelijks leven is dat anders. Ik kan ondertussen wel van seks genieten, maar het staat gewoon niet bovenaan op mijn lijstje. Mijn man heeft lang geklaagd dat ik hem te weinig seks geef, maar zijn geduld bewijst dat hij echt van me houdt.”
Opnieuw aangespoord door Facundo – “Mijn beschermengel” – pikt Salim de draad met zijn familie terug op. Voor het eerst in jaren belt hij zijn moeder op. “Ze wist niet eens of ik nog in leven was, want officieel bestond ik niet. Ik voel me daar nog steeds erg schuldig over.”
Gesterkt door zijn gelukkige huwelijk werkt Salim zich aan het begin van dit millennium op als choreograaf. Hij doet producties voor New York City Opera en Broadway, grote modehuizen kloppen bij hem aan en hij geeft wereldwijd workshops op belangrijke dansfestivals.
Alles lijkt op zijn plaats te vallen, en naarmate de jaren verstrijken, denkt Salim erover na om met zijn ziekte naar buiten te komen, maar hij vindt nooit het juiste moment.
Tot hij in de lente van 2013 een mailtje krijgt van Reijer Zwaan en Ester Gould: of hij mee wil werken aan een documentaire over de Blond Ambition-dansers, vijfentwintig jaar later. Aanvankelijk staat hij huiverachtig tegenover het idee iemand anders in zijn verleden te laten graven, maar het eerste gesprek met de regisseur heeft een therapeutische werking.
“Ik was nog in dubio wat ik Reijer Zwaan zou vertellen, maar plots kwam alles eruit. Acht uur aan één stuk hebben we gepraat, en huilen dat ik deed. Het is alles of niets bij mij.”
Helende kracht
Of Madonna de documentaire gezien heeft, weet Salim niet. Tot nu toe reageerde ze niet, en dat verwacht hij eigenlijk ook niet. “De andere dansers zijn er gevoeliger voor, maar voor mij maakt het geen verschil. Ik deed het voor mezelf, en om anderen een hart onder de riem te steken.”
Zo lokt zijn coming-out voor de camera veel reactie uit bij hiv-patiënten die vandaag nog steeds met het stempel seropositief worstelen. Salim wil hen tonen dat je niet bang hoeft te zijn.
“Ik geloof dat ik niet ziek word – hout vasthouden – omdat ik niet langer bang ben. Waarvoor dan, de dood? Dat was vroeger mijn grootste angst en kijk waar dat toe leidde.”
Met opgeheven hoofd gaat hij verder. Wie weet deelt hij binnenkort weer het podium met zijn “broeders, of zeg maar zusters” van Blond Ambition, daar kan hij verder niets over kwijt.
Maar bovenal blijft Salim dansen. “Dansen heeft voor mij een helende kracht. Sommige mensen gaan naar de kerk, ik dans.”